Frąknowo
Województwo warmińsko-mazurskie, powiat nidzicki, gmina Nidzica.
Frankenau, Ostpreussen, Kreis Neidenburg (- 1945).
Lokalizacja: 53.4392N, 20.3296E [pokaż mapę]
Cmentarz wojenny
Usytuowany na południowo-zachodnim skraju wsi, obecnie położony po zachodniej stronie szosy Olsztyn-Nidzica. Na planie prostokąta, z dwiema mogiłami usypanymi w kształcie kopców, pomiędzy nimi stela z inskrypcją:
"83 • TAPFERE RUSSEN • FIELEN IN DER • TANNENBERGSCHLACHT • IM GEFECHT BEI • FRANKENAU • AM 24-26 AUG. 1914".
Za nią pierwotnie stał wysoki, dębowy, prawosławny krzyż. Cmentarz pierwotnie ogrodzony niskim płotkiem z siatki i obsadzony wzdłuż linii granicy żywopłotem. Pochowanych jest tu 83 żołnierzy armii rosyjskiej, poległych w sierpniu 1914 r. w walkach w okolicach Frąknowa. Stan zachowania stosunkowo dobry, układ czytelny, zniszczony krzyż oraz żywopłot.
Źródło: W. Knercer, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995, ss. 46-47
2014-10-03
Fot. Piotr Gapiński
2004-08-28
Fot. Dariusz Felba
2002-05-26
Fot. Piotr Gapiński
Zdjęcia archiwalne
Fot. ze zbiorów Kreisgemeinschaft Neidenburg
Cmentarz wojenny
Usytuowany około 3 km na północ od wsi, w lesie. Na planie prostokąta. Zbiorowa mogiła w kształcie kopca, otoczona rowem-fosą. Na jej szczycie pierwotnie znajdował się wysoki, drewniany krzyż prawosławny. Obok stela z inskrypcją:
"76 • TAPFERE RUSSEN • FIELEN IN DER • TANNENBERGSCHLACHT • IM GEFECHT BEI • FRANKENAU • AM 24-26. AUG. 1914".
Pochowanych jest tu 76 żołnierzy armii rosyjskiej, poległych 24 sierpnia 1914 r. Stan zachowania dobry, mogiła uporządkowana i otoczona drewnianym płotkiem.
Źródło: W. Knercer, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995, s. 47
2014-10-03
Fot. Piotr Gapiński
2004-08-28
Fot. Dariusz Felba
Zdjęcia archiwalne
Fot. ze zbiorów Kreisgemeinschaft Neidenburg
Cmentarz wojenny
Cmentarz usytuowany, za wsią, około 1 km w kierunku południowym, na skraju porośniętego lasem wzniesienia. Od strony wsi prowadzi do niego droga polna. Na planie prostokąta. Pierwotnie ogrodzony niskim płotkiem z siatki drucianej. Wejście od strony południowej. Mogiły rozmieszczone na trzech tarasach. Na górnym tarasie, na osi środkowej cmentarza, wysoki, dębowy krzyż prawosławny, przed nim prostokątna tablica z napisem:
"IN DEN VORKAMPFEN DER • TANNENBERGSCHLACHT • FIELEN BEI FRANKENAU • 131 DEUTSCHE VOM INF. REG. 150 UND FELDART. REG. 73 UND • 224 RUSSEN • AM 22-26.8.1914".
Po bokach dwie zbiorowe mogiły. Na tarasie środkowym trzy mogiły i na tarasie dolnym dwie mogiły. Przed każdą mogiłą tablica z nazwiskami poległych żołnierzy armii niemieckiej lub z liczbą pochowanych żołnierzy armii rosyjskiej. Granice cmentarza obsadzone tujami. Wewnątrz, przy każdej mogile obok tablicy nagrobnej posadzony wiąz.
Pochowanych jest tu 131 żołnierzy armii niemieckiej oraz 224 żołnierzy armii rosyjskiej, poległych podczas walk toczących się w sierpniu 1914 r. W spisach poległych sporządzonych przez Gräbeamt Allenstein, jako datę śmierci trzynastu żołnierzy ze 150. pułku piechoty przyjęto datę 22.08.1914, przy żadnym z pozostałych tu pochowanych nie występuje natomiast data 23.08.1914 (por.: Archiwum Państwowe w Olsztynie, sygn. 367/3612). Tymczasem monografia 150 p.p. informuje o pierwszych stratach w bitwie pod Frąknowem w dniach 23-24.08 (13 poległych żołnierzy z 6, 7 i 8. komp.) por.: Geschichte des I. Ermländischen Infanterie-Regiments Nr. 150., T. II, Zeulenroda 1935, ss. 275 – 340.
Cmentarz zachowanych w stanie dobrym, układ przestrzenny czytelny.
Źródła:
- W. Knercer, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995, s. 46
- R. Bętkowski, Bitwa u źródeł Łyny [w:] Debata 8(23)2009, s. 51
2014-10-03
Fot. Piotr Gapiński
2007-06-20
Fot. Piotr Gapiński
2002-11-14
Fot. Maciej Giernatowski
2002-06-22
Fot. Piotr Gapiński
Zdjęcia archiwalne
Fot. ze zbiorów Kreisgemeinschaft Neidenburg
Plan założenia
Rys. W. Knercer, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995, s.46
Spis poległych
VOM I.R. 150 SERGT. P. ROSEL UNTFFZ. O. STURM GEFR. E. BOEBEL W. DORFLING HORNIST J. ERDMANN J. KORDOWITZKI MUSK. H. ANT??R G. BADORREK O. BIRXMANN E. DEIWICKI J. DORMEYER A. GEDIG K. GUSKI F. MAATZ H. JEHNEN?? JESSEN F. KARRASCH O. KLEY W. KÖCHLBRANDT F. LISS B. LITZNER H. LUCHT J. MARTEN K. MIHSFELSER K. KOLLER B. OTTA J. SFECHA A. WESKI M. WOYKŸ RES. J. EKROWSKI VOM. F. A. R. 73 KAN. E. GOROHS HORN VOM I.R. 150 UFFZ. W. SAHM A. WIRTH GEFR. A. JAT??? K. MORITZ O. WENDT MUSK. A. BRINGMANN E. CHRUCZINSK P. DENKERT H. DITTICH?? J. GERLACH J. HENDIG W. KOCH E. KÖHN E. KORDASS K. KREBS K. SCHAMB O. SCHMITT H. CHO??? E. LANGE A. MAYER M. MÄRKER P. MAYER W. MEWE W. MOLL KOMMENSEN H. STELLING VOM. F. A. R. 73 KAN. MAYER VOM I.R. 150 SERGT. KOITHA SCHWARZ UNTFFZ. ???SEHLAKAT GEFR. F. GEISEER F. MAIBUHR H. MIELKE K. SDUWZICK TAMB. K. ANTON MUSK. K. EUEN W. KORIATH O. NEUMANN O. MÖHRING O. SCHOCKEL J. SCHULZ F. YASEL F. WIRKUS K. ZIEDRICH RES. KOITHA A. LABECKI K. LEFRINGHAUSEN M. LENZ G. LISKOW C. MENIKE P. MONDRY VOM. F. A. R. 73 KAN. DEMMER SCZEPANSKI SEZYSLEWSKI
Kwatera wojenna
Usytuowana na dawnym cmentarzu gminnym, położona w jego południowo-wschodnim narożniku. Na planie prostokąta. Wzdłuż linii ogrodzenia obsadzona świerkami. Układ mogił w trzech rzędach, obramionych kamiennymi krawężnikami. Nazwiska żołnierzy umieszczone na pulpitowych tabliczkach. Po wschodniej stronie kwatery wysoki, dębowy krzyż.
Spoczywa tu 43 żołnierzy armii niemieckiej, poległych w dniach 22-24 sierpnia 1914 r., w toczącej się w tym rejonie bitwie, określanej jako bitwa pod Frąknowem—Łyną i Orłowem. Stan zachowania dostateczny. Kwatera częściowo zniszczona, pierwotny układ czytelny, brak części tabliczek z nazwiskami poległych żołnierzy.
Według informacji na nagrobkach, część żołnierzy 8. komp. poległo 22.08. Bój pod Frąknowem rozpoczął się 23.08.1914 r. Historia 150 p.p. wyraźnie informuje o pierwszych poległych wtedy żołnierzach i oficerach 8. kompanii. Na listach poległych, zamieszczonych w II. tomie monografii, przy nazwiskach poległych pod Frąknowem występują daty: 23.08 (4 poległych żołnierzy z 8. komp.), 23-24.08 (9 poległych z 6., 7. i 8. komp. - tj. II. bat.) i 24.08 (160 poległych - prawie wszyscy z II. bat.). Pierwszy batalion nie odnotował podczas bitwy żadnych strat, z III. poległo pod Michałkami 9 żołnierzy; por.: Geschichte des I. Ermländischen Infanterie-Regiments Nr. 150., T. II, Zeulenroda 1935, ss. 275 – 340.
Źródła:
- W. Knercer, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995, s. 45
- R. Bętkowski, Bitwa u źródeł Łyny [w:] Debata 8(23)2009, s. 51
2011-11-13
Fot. Piotr Gapiński
2002-05-26
Fot. Piotr Gapiński
Zdjęcia archiwalne
Fot. m.in. ze zbiorów Kreisgemeinschaft Neidenburg
Spis poległych
Obltn. Karl Petz [Peetz], 8. Komp. I. R. 150, † 24.8.1914 Obltn. Johannes Poll, 7. Komp. I. R. 150, † 24.8.1914 Leutn. Ebrecht Vzfldw. Fritz Krahnepuhl [Kranepuhl], 7. Komp. I. R. 150, † 25.8.1914 Vzfldw. Willy Krause, 8. Komp. I. R. 150, † 22.8.1914 Vzfldw. Walter Lamprecht, 8. Komp. I. R. 150, † 22.8.1914 Vizef. Mende Utffz. Albert Lange, 8. Komp. I. R. 150, † 22.8.1914 Utffz. Lichti Utffz. Artur Lietz, 7. Komp. I. R. 150, † 24.8.1914 Gefr. Alfred Lange, 8. Komp. I. R. 150, † 24.8.1914 Gefr. Mathias LÜdtke, 8 Komp. I. R. 150, † 24.8.1914 Gefr. Erich Majohr, 6. Komp. I. R. 150, † 24.8.1914 Gefr. August Scharlach, 7. Komp. I. R. 150, † 24.8.1914 Gefr. Aug. Tolksdorf, 8. Komp. I. R. 150, † 24.8.1914 Gefr. Heinr. Wallis, ? Komp. I. R. 150, † 24.8.1914 Gefr. August Wendt, 3. Komp. I. R. 150 [152], † 24.8.1914 Res. Johann Braun, I. R. 150, † 24.8.1914 Res. Johann Brunnenstuhl [Brennenstuhl], 7. Komp. I. R. 150 [146], † 24.8.1914 Res. Michael Fittkau, 8. Komp. I. R. 150, † 24.8.1914 Tambour. Gustav Kockert, 8. Komp. I. R. 150, † 24.8.1914 Res. Robert Lindner, 8. Komp. I. R. 150, † 24.8.1914 Res. [Gefr.] Paul Mewes, R. J. R. 150, † 24.8.1914 Res. [Gefr.] Hermann Mohr, 7. Komp. I. R. 150, † 24.8.1914 Res. Fritz MÜller, 8. Komp. I. R. 150, † 22.8.1914 Res. [Gefr.] Wilhelm Weiss, 7. Komp. I. R. 150, † 24.8.1914 Musk. Heinrich Abel, 7. Komp. I. R. 150, † 24.8.1914 Musk. Emil Aust, † 24.8.1914 Musk. Karl Becker I, 7. Komp. I. R. 150, † 24.8.1914 Musk. Ernst Biell, 8. Komp. I. R. 150 [152], † 1914 Musk. Friedr. Faust, 8. Komp. I. R. 150, † 24.8.1914 Musk. Meinert, 7. Komp. I. R. 150 [152], † 22.8.1914 Musk. P. Mikulla, 8. Komp. I. R. 150, † 1914 Musk. Karl Müller Musk. Julius Nowoschyn [Nowozyk], 8. Komp. I. R. 150, † 22.8.1914 Musk. Joh. Ulbricht [Olbrisch], 8. Komp. I. R. 150, † 22.8.1914 Musk. Peter Recktenwald, 8. Komp. I. R. 150, † 24.8.1914 Musk. Johann Scherotzki, 8. Komp. I. R. 150, † 24.8.1914 Musk. Staczewski, 8. Komp. I. R. 150, † 22.8.1914 Res. Hermann Gottfried, ??. Komp. I. R. 78, † ??.8.1914
Lista poległych uzupełniona w oparciu o książkę: M. Dehnen, Die Kriegsgräber in Ostpreussen von 1914/15, Würzburg 1966, s. 36. W przypadku rozbieżności, w nawiasach kwadratowych podane są oryginalne inskrypcje spisane z nagrobków. W opracowaniu Dehnena brak informacji o miejscu śmierci Hermana Gottfried.
Zobacz także
Na skróty
Ostatnie zmiany
- Pau nowe fot.
- Sens utworzono
- I Wojna Światowa (1914-18r.) [Francja]
- Sulejki [2024-02-14]
- Nory (Norki) [Spis poległych]
- Loupeigne [Nekropolia Narodowa]
- Horodyszcze (Городище) utworzono
- Krzywoszyn (Кривошин) utworzono