Zlokalizowany niedaleko wsi Leman. Na granitowym obelisku, zwieńczonym krzyżem, wyryto napis:

"TU • BOLSZEWICY • DNIA 25 SIER- • PNIA 1920 R. ZA- • MORDOWAŁY 47 • RODAKÓW. OBR- • ONCOM OJCZY- • ZNY STAWIAJĄ • RODACY Z AMERY- • KI Z HOUSATONIC • MAS. 8. CZEŚĆ IM".

Rankiem 25 sierpnia 1920 r., na oddział kowieńskiego pułku strzelców nocujący we wsi Leman, natarły oddziały kawalerii III Korpusu Konnego. Nie mogąc powstrzymać silniejszego nieprzyjaciela, Polacy rozpoczęli odwrót. Pluton składający się z 55 żołnierzy powstrzymywał nieprzyjaciela, dając możliwość wycofania się reszcie oddziału. Został jednak okrążony, a czterdziestu pięciu polskich żołnierzy bolszewicy zarąbali szablami.¹⁾ Ciała poległych i pomordowanych przewieziono do Kolna, gdzie zostali pogrzebani na cmentarzu katolickim. Dwóch żołnierzy wyznania mojżeszowego pochowano na cmentarzu żydowskim. Pod Lemanem zginęło także kilka osób cywilnych.

Źródła:

• Szymon Baron, Zarys historii wojennej 77-go pułku piechoty (1929)
• Jacek Karol Stachelski, Bitwa pod Lemanem w 1920 r.

Fot. Mariusz Proskień

Znajdują się na cmentarzu rzymsko-katolickim, po prawej stronie kaplicy cmentarnej.

Fot. Mariusz Proskień

Leopold Dąbkowski, zamordowany przez bolszewików w 1920 r.
Leopold Dębkowski, poległ w 1920 r.
Józef Lemański, lat 45, zamordowany przez bolszewików w 1920 r.

• Powstańcze mogiły i pomniki 1830-31r.
• Powstańcze mogiły i pomniki 1863-64r.
• Pomniki wojen pruskich XIX w.
• Cmentarze i pomniki IWŚ 1914-18r.
• Cmentarze i pomniki walk o utrwalenie granic 1918-21r.
• Pomniki plebiscytowe na Warmii i Mazurach 1920r.
• Mogiły poległych i zmarłych na służbie 1921-39r.
• Cmentarze i pomniki wojny obronnej 1939r.
• Cmentarze i pomniki IIWŚ 1939-45r.
• Cmentarze i pomniki wojenne na terenie Polski i innych państw europejskich

• Zamki i warownie państwa krzyżackiego
• Kościoły i kaplice
• Przydrożne kapliczki na Warmii i Mazurach

• Giżycko (Lec) [Spis poległych]
• Kłajpeda [Spis poległych]
• Kibarty (Kybartai) [Kybartai (Kibarty)]
• Cmentarze i pomniki II Wojny Światowej (1939-45r.) [Litwa]
• Pomorska Wieś [Spis poległych]
• Gołdap [Pomnik]
• Wisztyniec (Vištytis) [Cmentarz wojenny]
• Zajdy [Cmentarz wojenny]
• Romanowo [Spis poległych]
• Borzymy [Cmentarz wojenny]
• Łoźnik
• Młynarska Wola [Pomnik poległych]
• Wilkiszki (Vilkyškiai) [Pomnik poległych]
• Szczecin [Lapidarium]
• Pomnik-Mauzoleum bitwy pod Tannenbergiem [Tablica pamiątkowa 1. Rezerwowej Dywizji Piechoty]